PERAKENDE SONU BİTMEYECEK BİR SAVAŞTIR. ( Online Satış kanalların Gıda Market İşine Girmesi )


Artık şunu kabul ediyorum. Perakende sonu bitmeyen bir savaştır. Her sene, her ay, her gün yeni oluşan şartlara göre aksiyon almak ve ayakta kalmak ancak SAVAŞCI bir ruh ile olur.

Türkiye’de marketler kurulmaya başladığında Migros, Gima vb. marketler Ülke sathına yayıldı. Sonra bunları Carrefour, Tanşaş vb marketler izledi. Tam yaygınlaşma başlamıştı ki Carrefoursa, real hipermarket kültürü ile süpermarketçileri bir anda şaşırtılar. Buna ayak uydurmaya çalışırken gratis, tekzen vb. gibi uzman marketlerin ortaya çıkması sonra yerel market furyası başlaması yeni bir savaşın habercisi idi. Yerel marketler artık ulusal marketlere kafa tutuyorlardı. Bu savaş en kızgın zamanlarında ufak ufak discount marketler güçleniyor ve artık rakip olarak kimseyi görmüyorlardı. Tek rakipleri kendi formatları idi. Sonra ülkenin ekonomik durumu et ithalatı, tanzimlerin kurulması derken Gel gelelim dünyanın başına Covit denen illet hastalığın getirdiği pandemi döneminden az önce hayatımıza giren getir, iste gelsin benzeri online eve market sipariş işini hızlandırdı. Artık insanlar marketlere gitmek yerine evlerine sipariş vermeye başladılar. Bu dönemde Hepsi burada, Trendyol, n11 gibi sadece online satış yapan siteler eve market sipariş işine de perakendeciler ile birlikte girdiler. Perakendeciler onlara marketçiliği öğretti.

Evet bu uzun girişten sonra diyeceğim o ki;

Yeni Savaş perakendeci den perakendeciliği öğrenen Online satış kanalları bu işi kendileri yapmaya başladılar. Hepsiburada Minimarket , N11 Market 11 gibi kendi marketlerini açmaya başladılar. Trendyol da büyük ihtimalle böyle bir projesi vardır diye düşünüyorum. Onlara sektöre hoşgeldiniz der, Perakendecilere yeni rakiplerini hafife almamalarını tavsiye ederim.

PERAKENDE SAVAŞININ YENİ CEPHESİ


Perakendecilik bitmeyen bir satış çabası yani savaş halidir. Perakendeci Savaşa her daim hazır olmak zorundadır. Perakendenin fiziki mağazadan E- ticarete kaydığı son yılllarda COVİT ile Pandemi dönemine girdiğimiz 2020 ‘de yeni bir Savaş cephesi hızlıca açıldı. “Siparişi ver hemen evinde olsun” hem de ne olursa olsun domates bile.


Son aylarda Getir, İste gelsin, Hepsi Burada express, Migros hemen, Trendyol, A101 Kapıda , Cepte Şok gibi oyuncular ile büyüyerek kızışan bir yeni perakende Savaşı cephesi oluştu.

Tüm perakendeciler bu cephede ayakta kalmak ve yeni satış alanları yaratmak için bu işe soyunuyor. Herkes şu soruları soruyor kendine;

– Bu satış kanalına girmeli miyim?
– Bir partnerle mi girmeliyim?
– Kar marjım ne olacak? Vb.

Evet bu yeni satış kanalı her halikarda kar marjını düşürecek. Sonuçta müşterinin ayağına kadar hizmet ek lojistik maliyeti getirecek. Ama diğer taraftan baktığınıza yatırım maliyeti olmayacak mevcut fiili mağazalardan bu operasyon yapılacak. Belki kendi fiziki müşterinizi kaybedeceksiniz ama yeni müşterilerde kazanacaksınız. Bir partner ile yapmak ise parterin tecrübesi ve gücü ölçüsünde sizi satış getirecek ama kar marjınıza dikkat etmeniz gerekecek. Buna benzer bir sürü sorulara perakende matematiği çerçevesinde bulacağınız size özgü cevaplar ile buna karar vereceksiniz.

Evet şurası bir gerçek ki ; “ HİÇ BİR ŞEY ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK ” Yeni fırsatlar ve yeni zorluklar hep perakendecinin işi

PERAKENDE DE TARAFTAR PERSONEL YARATMA -1 (Mağazalar Performans Ligi)


Taraftar dediğimizde, "Sporda belirli bir amaç için bir araya gelmiş ve bir takım oluşturmuş renkleri, bayrağı olan bir grubu amaçlarını gerçekleştirmek istedikleri her koşulda destekleyen onların yanında olan ve bir menfaat beklemeden bunu yapan, sadece onların başarısından mutlu olan ve övünen kişidir." diyebiliriz.
Daha önceki yazılarımda Perakende ile Futbol arasında ki benzerlikleri yazmıştım. Bu yazı serisinde ise Perakende de taraftar personel yaratma ile ilgili İK uygulamaları, motivasyon çalışmaları vb.. şeylerden bahsedeceğim. 
Bu yazımda ilk Önerim;

MAĞAZALAR PERFORMANS (KPI) LİGİ

Amaç ; Mağazaları ölçülebilir kriterlerde (KPI) futbol lig sisteminde yarıştırarak çalışanların taraftar personel olması ve hedefe odaklanmasını sağlayarak bir heyecan ortamı oluşturmak. Bunu Şirket KPI'ları ile yaparak şirket KPI'larının gerçekleştirilmesine aynı zamanda katkıda bulunmak.
  • Mağaza sayısına göre ve istediğiniz süreye göre lig fikstürü oluşturmak. İdeali 3-5 aydır.
  • Fikstür sıralaması lig usulünde olduğu gibi puan ve gol sayısı dikkate alınarak yapılacaktır.
  • Her hafta, her iki haftada bir gibi sürelerde mağazalar birbirleri ile belirlenmiş KPI'lar üzerinden karşılaşır.
  • Ölçülebilir, her mağaza için eşit KPI'lar belirlenmeli yani büyük mağaza, küçük mağaza, cadde mağazası AVM mağazası gibi farklılıkları yüzünden KPI'lar değişmemeli örnek KPI'lar, Yok satma oranı, Etiket kontrol oranı, Hatalı Mal kabul oranı vb..
  • Her KPI bir gol demektir. Bu KPI ki rakamlar, rakibin rakamları ile karşılaştırılacak rakamı iyi olan mağaza bir gol atmış sayılacaktır. Örneğin Dört KPI'da rakamı iyi ise 4-0 , 2 kriterde ise 2-2 berabere kalacaktır.
  • Karşılaşma öncesi Mağazalar karşılacağı mağazanın KPI'larını ve kendi KPI'larını kontrol eder ve taktik geliştirir.
  • Karşılaşma sonucunda şirketin durumuna göre birinci veya ilk üç mağaza ödüllendirilebilir.
  • Belirli bir süreden sonra altta kalan mağazaların ligden kopmaması için bir sonraki ligde 2. küme oluşturulacağını söyleyip son ( Mağaza durumunuza göre ) mağazaların 2. lig mağazaları olarak anılacağını ve bir sonraki lige 2. ligde başlayacaklar diye söylenerek son maça kadar PERFORMANS LİGİ'ne asılması sağlanır.
Burada kurallar şirket İK ve Mağaza Yapısına, KPI ve beklentilere göre değişebilir.

Bu lige hoşluk katmak için ;
* Personel kıyafetleri futbolcu forması gibi hazırlanabilir. "Takımdaşlık için"
* Maç sonuçları açıklandığı akşamlar Mağazada coşkulu kutlama yapılabilir.
* vb..

"Hedeflerinizi paylaştığınız insanlar, hedeflerinize ulaşmanız ya da ulaşmamanız konusunda çok önemli rol oynarlar." Zig Zağlar


Ahmet KİK / Perakende Yönetim ve İK Danışmanı

Mağazacılık ve renkler..



Neden kırmızı, Neden lacivert..

Müşteriyi mağazaya çekmekten ürüne yönlendirmeye kadar uzanan bir çizgide yer alan renkler. Zemin renklerinden reyonda tanzim edilen ürünlerdeki dizaynlara kadar önemle planlanan renkler, günümüz mağazacılığında artık mağaza renkleri adıyla konuşulmaktadır.


Satınalma davranışlarının çıkış kaynağı ne olursa olsun müşteriler çekici bir ortamda
alısveriş yapmak isterler. Bu ortamın oluşturulabilmesi görme duyusuna renklerle hitap ederek başlar.

Renkler, duygusal ve fiziksel olarak bizleri sandığımızdan çok daha fazla etkileme gücüne sahiptirler; sakinleştirebildikleri gibi kızdırabilir, kalp atışlarımızı hızlandırıp açlık duygumuzu yönlendirebilirler.

Kırmızı İştah açar. O yüzden dünyadaki gıda firmalarının çoğu logosunda kırmızıyı kullanır. Kırmızı tansiyonu yükseltir, kan akışını hızlandırır.Aşağıda dikkat ederseniz, Fast foodlar patates kızartması rengini çağrıştırması için sarı rengide katmışlar.



Lacivert otoriteyi, verimliliği simgeler. O yüzden dünyadaki firmaların yarıdan fazlası logolarında laciverdi kullanır. Lacivert giyen kişiler kendilerini çok daha karizmatik ve inandırıcı hissederler. İnsanların üzerinde başarılı ve güçlü imajı bırakır.



Pembe Uyum ,neşe , şirinliğin ve sevginin simgesi. Rahat hissettiren ve dinlendiren bir renktir. Bu yüzden bazı büyük mağazalar tezgahtarlarına pembe üniforma giydirir ki, müşteriler kendilerini rahat hissetsin diye.

Yeşil doğanın ve baharın rengidir. Güven veren renktir. Yeşil yaratıcılığı körükler. Bu yüzden büyük lokanta mutfaklarında yeşil tercih edilir. Soğuk renk grubuna giren yeşilin bir başka özelliği ise zaman kavramı üzerindeki etkisidir. Özellikle dakikaların bize çok daha uzun geldiği bekleme salonlarında kullanıldığında geçen süreyi daha kısa algılamamıza yardımcı olacaktır.Bu nedenle kasa kuyruklarında, bekleme salonlarında tercih edilebilinecek bir renktir.



Günümüzde doğal ve çevre dostu olduğunu vurgulamak isteyen birçok mağazanın ortak noktası dekorasyonunda yeşil ve tonlarına bolca yer vermeleridir. En yorgun ve stresli anlarımızda kendimizi hep deniz kenarındaki yemyeşil bir yerde hayal ederiz. Düşüncesi bile bize ferahlık ve dinginlik verir. Günümüzde giderek popüleritesi artan “ekolojik ürünler” de doğallıklarını vurgulamak amacıyla en çok yeşil ve tonlarını tercih etmektedirler; çünkü bu renklerin bize hissettirmiş olduğu en temel duygu doğallıktır.

Siyah prestij, sofistike, gücü ve tutkuyu temsil eder.. Yukarıda dikkat ederseniz bir firma logosunda kırmızının yanında siyahı kullanmış


Renkler mağaza logoları gibi, Mağaza iç dekorlarında ve ürünlerin ambalajlarında müşterileri etkilemek ve satınalma gücünü artırmak için pazarlamacılar tarafından renkler özenli kullanılmıştır.

Süpermarketlerde, temizliği simgelemesi açısından çoğunlukla beyaz, kirli beyaz ve bej gibi natürel renkler kullanılmıştır.

Kansas Üniversitesi sanat müzesinde bir araştırma için, halının altını elektronik bir sistemle donatmışlar, duvar rengini beyaz ve kahverengi olarak değişebilir yapmıslar. Arka fon beyaz kullanıldığında, insanlar müzede yavas hareket etmiş,
daha uzun süre kalıp, daha fazla alanda dolaşmıslar. Arka fon kahverengiye döndüğünde
ise, insanlar müzede çok daha hızlı hareket edip, daha az alan dolaşmış ve müzeyi, çok daha kısa sürede terk etmişler.

Tıpkı müzelerde oldugu gibi mağazalarda da amaç, müsteriyi mağaza içinde daha uzun süre tutmaktır. Bu sebeple, natürel renkler süpermarketlerde sadece temizligi simgeledigi için değil, aynı zamanda müşterilerin mağaza içinde daha uzun zaman geçirmelerini saglamak için kullanılır. Mağazada daha uzun zaman geçiren müşterinin daha fazla alışveriş yapacağı tahmin edilir.

Hangi Bölümde Hangi Renk Kullanılmalı?

Canlı Renkler : Kırmızı, turuncu ve sarı (sıcak renkler); Mavi, yesil ve mor (soguk
renkler)
Cansız Renkler : Beyaz, kirli beyaz, bej, krem, Açık kahve, gri, siyah
Pastel Renkler : Pembe, seftali rengi (sıcak); Lavanta, açık mavi, açık yesil (soguk)

Gıda ve temizlik ürünleri bölümünde beyaz ve bej gibi natürel renklerin kullanımı yukarıda açıklanan sebeplerden ötürü dogaldır. Ancak günümüzde süpermarketlerde, elektronik eşyalardan mutfak eşyalarına, oyuncaklardan kıyafetlere, hatta mücevherlere kadar pek çok bölüm olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, bu bölümlerde kullanılan fon renkleri veya sergileme araçlarının renkleri farklı olabilir. Kadın kıyafetleri genellikle canlı ve karısık renklerden oluştuğu için, fon rengiyle teşhirdeki ürünlerin renklerinin birbirine karışmaması açısından natürel renkler kullanılır. Soğuk renkler ev döşemesi ve erkek giyimi bölümünde tercih edilebilir. Erkek kıyafetleri genellikle kahverengi, siyah, lacivert gibi koyu renklerden oluştuğu için erkeksi ve ağırbaşlı olarak nitelendirilen soğuk renkler kullanılır. Sıcak renkler, çocuk giysisi, oyuncak ve elektronik eşyaları satan bölümlerde tercih edilir. Sıcak renkler çocuk giyimde ve oyuncakta heyecan verici ve eglenceli bir ortam yaratmak için kullanılırken, elektronik bölümünde ürünlerin pek çoğu küçük elektrikli aletlerden oluşur ve bunların göze çarpmasını saglamak için kullanılır. Pastel renkler ise kadın iç çamasırı ve mücevher bölümlerinde tercih edilir. Pastel renkler, ten ve saç rengine uyumlu oldugu için özellikle kadın iç çamasırlarının teshir edildigi reyonlarda kullanılırken, mücevherin kendisi parlak oldugu için mücevher satan bölümlerde pastel renkler kullanılır.

Bu örneklerden de anlasıldıgı üzere, genelde magazanın dekorasyonunda hakim olan renkleri ürünlerin türü belirlemektedir.

Bir mağazanın tümünde aynı renkler kullanılabilir.Bununla birlikte, psikoloji ve pazarlama alanında yapılan arastırmalar, farklı bölümlerde ürünlerin türüne göre degisik renklere yer verilmesinin, müsterilerin magaza içerisinde kalma süresini artırdıgını ortaya koymaktadır. Ancak bölümler arasındaki renk farklılıkları veya diger bir ifadeyle renk geçisleri oldukça yumusak olmalıdır. Renk geçişleri yumusak ise müsteriler fon renklerinin bölümler veya reyonlar arasında degisiklik gösterdiginin farkında olmadan istekle magaza içi ziyaretlerine devam ederler. Fakat renk geçisleri sert ise, müsteri magaza içerisinde bir köseden digerine zorla itildigi hissine kapılır.

Yararlanılan kaynak : Doç.Dr.Fatma Demirci OREL - Cukurova Universitesi

Süpermarketlerde satış ve teşhir için ipuçları

Süpermarketçilik son yüzyılda daha bilimsel yapılmaya başladı. Büyük firmalar müşteri analizleri yaparak, onları gözlemleyerek iyi bir satış yapmak için alışverişin anatomisini çıkardılar. Süpermarketlerde gördüğünüz herşeyin bir anlamı ve bilimsel bir tabanı var. Süpermarketler artık bir müşterinin 5 duyusuna hitap edecek satış tekniklerini kullanıyorlar. Mağaza içi yerleşim ve raf yerleşimleri, Mağazada çalınan müzik, Pasta imalat yerleri belirlenen sistemlere göre yapılıyor. İşte sizlere ilginç ip uçları.


  1. İşitsel : ( Mağaza içi müzik ) Canlı ama yavaş tempolu müzikler müşteriler üzerinde olumlu etki yaratıp alım kararını yönlendiriyor.Yani Canlı, hareketli müzik müşteriye mutluluk verirken yavaş temposu alışverinde reyonlarda yavaş gezmesini ve ürünlere daha dikkatli bakmasını sağlıyor.


  2. Koku : Pasta ve Unlu mamüler fırınlarının yaydığı koku açlık hissini canlandırıyor ve müşteriler Unlu mamülerden alışveriş yapmasalar bile bu açlık hissi onlara bisküvi benzeri hazır yiyecekler şeyleri almaya yönlendiriyor. Belirli zamanlarda yapılan pişirmeli tad panellerin mağazada yaydığı kokuda alışverişi teşvik ediyor. Mağazanın temizliğinde kullanılan özel bir koku bile müşterilere başka yerde aynı kokuyu duyunca aklına mağazayı getiriyor.. Özellikle zincir mağazalarda buna dikkat ediliyor.


  3. Tat : Tat-paneller alım kararını etkiliyor. Şarküteride, Kuruyemişte ve Unlu mamüllerde müşterilerin ürünleri tatması sağlanmalı.


  4. Dokunma : Hijyene ve ürüne dikkat edilerek bazı ürünlerde müşterilerin dokunması sağlanmalı, Özellikle türk tüketicisi dokunmadan almıyor.


  5. Görsel : Ürünü sade teşhir yapmak, Etrafınında fazla ürün olmaması o ürünün pahalı olduğu imajını verir. Halbuki aynı üründen yapılan yığma bir teşhir kafalarda ucuz imajı çağrıştırır. Büyük giyim mağazaların vitrinlerine ve iç teşhirlerine dikkat edin çok az ürün vardır. Bir diğer önemli hususta Reyon teşhirlerinde dizilen ürünler birbirini mutlaka tamamlamalı yani ;



  • Makarnaların yanına veya karşısına mutlaka ketçaplar, Mayonezler dizilmeli,onları konserve ve kavanoz ürünler takip etmeli.


  • Sıvıyağ grubunun yakınına bakliyat ve tencere tava grubu konmalı devamında yumurta teşhiri, sucuk çeşitlerinden kasap reyonuna geçilmeli.


  • Yüz bakım grupları bir arada olmalı ve birbirini takip etmeli, Şampuanların yanına,Saç fırçaları,Onun yanına diş fırçaları onun yanına diş macunları,onun yanına Traş ürünleri, Balsamlar,parfümler vb gruplar gelmeli yani mantık yüz bakım ürünleri bir arada olması ve bir ilgi sırası olması.


  • Çayların yanına veya karşısına şeker grubu konmalı devamına cornfleksler konulabilir


  • Çikolata ve benzeri ürünleri alt raflara koymalı ( Çocuk boyu ) Gençlerin tükettikleri grupları daha üst raflara konmalı


  • Erkek ürünleri mutlaka göz hizasına veya yukarı konmalı, Bayan ürünleri göz hizası veya daha aşağı raflara konmalı


  • Kuruyemiş reyonun yanında mutlaka içeçek gurubu olmalı.. Hemen onu pastahane veya unlu mamüller takip etmeli.


  • Sütlerin yanında veya karşısında corfleksler, Yine yakınında sütle hazırlanan hazır tatlı gurupları konmalı
Bu dizilimlerdeki amaç, müşterilerin bir ürünü alırken tamamlayıcı ürünleride ona hatırlatmak.

FARKLI İP UÇLARI :


  • Müşteriler mağazanın girişinin ilk 5 metresinde hiç bir ürüne veya nesneye dikkat etmezler. Bu alan aslında ölü alandır. Çünkü dış bir alandan farklı bir ortama girmiştir. Duyuları oraya hemen alışamaz, Göz içerinin ışığına alışır vb. O yüzden mağazalarda girişe genellikle meyve sebze reyonu konulur çünkü alışveriş listesinde kesin uğranılması gerek en önemli yerdir.

  • Orta teşhirlerin yükseklikleri ürünlerin kolay alınacağı seviyede olmalı ne yukarıda nede aşağıda olmalıdır. Normal seviye bel seviyesinin biraz üstüdür.

  • Dondurulmuş ürünler genellikle mağazanın çıkışına kasalara yakın yerlere konulur. Burdaki amaç ürün özelliği itibari ile alışverişini tamamlayan müşteri o ürünleri alıp çözülmeden evine ulaşmasının sağlanması.
  • Raf ürün diziminde dikkat edilecek en önemli noktalardan biride reyonların göz hizası dediğimiz rafların orta bölümleridir. Bu bölümler çok değerlidir. Çünkü alışverişin % 40'ı burdan yapılır. Alt raflar ve üst raflar alışverişte daha az kullanılan yerlerdir. Bu nedenler ürün teşhirinde kullandığımız dikey ve yatay teşhir sistemlerinde daha çok ürünü göz hizasına koymak istiyorsak dikey teşhir yöntemini daha çok kullanmalıyız. Fakat yatay teşhir sistemide ürün gruplarına göre kullanılmalıdır.

MAĞAZA MÜDÜRLERİNİN SORUNLARI


Bence perakende zincir mağazacılığın en kilit pozisyonu Mağaza Müdürlüğüdür. Bir Mağaza Müdürü Perakendeci için çok önemlidir. O Mağaza Müdürü Perakendecinin başına bir sürü çözülmesi zor sorun açabilir. ( Yasal ve satış süreçlerde duyarsız kalarak, müşteri ve ürün yönetiminde ki zafiyetleri sonucu ciro kaybı vb.. )
Perakendeci ise bu kadar kilit pozisyona milyonluk mağazalarını, çalışanlarını ve müşterilerini emanet eder. Ve ondan Parasını, Ürünü, İnsan Kaynağını, Müşterisini ve diğer varlıklarını yönetmesini ve bunun sonucu olarak iyi bir kar, minimum gider, Müşteri memnuniyeti sağlayarak artan bir müşteri sayısı ve sürdürebilir bir başarı bekler.
Peki onun karşılığında Mağaza Müdürüne ne verir. Ücret? , Eğitim?, Kariyer?, Sosyal İmkanlar? , Değer ?
Sektörde ücret çarkı o kadar adaletsizdir ki, Nerede ise İK Politika eksikliğinden kendi personeline yakın veya biraz fazla ücret alırlar. Bu neden ile tecrübeliler belli bir zaman sonra mutsuz olup ayrılmaya ve perakendeciler artan personel maliyetlerinde yeni altan yetişen adaylara daha az ücret vererek aynı işi yaptırmaya veya dışarıdan düşük ücrete veya yüksek ücrete kurumu tanımayan Mağaza Müdürü alıp çalışırlar. Bu meslekte tecrüben ve maliyetin arttıkça iş riskin artar. Oysa ki bir şirketin başarısı için Mağaza Müdürlüğü pozisyonunda personel devir hızı çok düşük olması gerekir.
Eğitim ise Perakendecinin inandığını söylediği bir şeydir. Eğitim şart der ama eğitim vermenin gereksiz olduğunu da düşünür, Ben eğitim veriyorum sonra gidiyorlar der. Eğitimin sahaya yansımasını ölçemediği için eğitimin çokta gerekli olmadığını düşünür. Halbuki hızlı personel devir hızı alttan yeni yetişen adaylar yeteri derecede hazır olmadan görev alırlar ve hata yapmaya çok meyillidirler. Hele şirkette terfi politikası yoksa veya oturmamışsa haksızlıklar çok olur veya personel öyle olduğunu düşünür.
Sosyal imkanlar nerede ise yok denecek kadar azdır. Yazın pikniğe götürmek, ramazanda yemeğe götürmek ile sınırlıdır. Oysa o mağazasının sahibidir. Onun motivasyonu işe direk yansır.
Değer kısmı ise; yılların tecrübesine dayanarak ( istisnaları dışında tutarak ) bölge satış müdürü veya patronun iki sözü ile kapıya bu kadar yakın olan bir başka meslek daha yoktur. Görev icabı çok detaylı bir iş olan perakende de karşısındaki ile çalışmak istemeyen kimse yani açık aramak isteyen mutlaka bulur. Hele zincir mağaza ise o mağazadan bu mağazaya yapılan tayinler ( hiçbir ekonomik ve kişisel etkenler göz önüne alınmadan yapılan ) Mağaza Müdürleri için tam bir ömür törpüsüdür. ( Büyüme endeksli tayinler hariç )
En büyük sorunlarından biride çalışma koşulları ve şartlarıdır. ( Uzun çalışma saatleri, İptal edilen haftalık izinler, Yıllık izinini bile kullanamama ) Bölge müdür ve patron hep mağazada olsun ister, telefon açınca ulaşayım. Unutmayın onunda sizin gibi bir ailesi ve hayatı var. Kişilerin özel yaşamlarına zaman ayırmalarına fırsat tanıyın. Sürekli iş iş körlüğüne yol açar. Başarısız dedikleriniz belkide bu yüzden hata yapıyorlar.
Bölge Müdürü/ Patron'nun ciro, hedef baskısı. Yönettiği mağazada ki 3. Şahıslar ( tedarikçi, yer sahibi, resmi kurum temsilcileri vb.) ve çalışanlar ve genel müdürlük departmanları ( İnsan kaynakları, pazarlama, mali işler, kategori vb..) ile olan iletişim yoğunluğu , stresi ve gelecek kaygısı ile Milyonluk mağazayı yönetmeye çalışan Mağaza Müdürü bence sektörde hala hak ettiği değeri bulamamıştır.
Artan rekabet ve modern mağazacılık Mağaza Müdürünün önemini daha çok ortaya koydukça inanıyorum bu mesleğin itibarı daha çok artacak, Perakendeciler iyi mağaza müdürlerini kaybetmemek için her şeyi düşüneceklerdir.
Mağaza Müdürlerinden memnun olmayan ve değiştirmeyi düşünen perakendecilere ( çoğu böyle düşünüyor eminim ) tavsiyem vermeden almak Allah’a mahsustur. Siz önce verin ( Değer, eğitim, ücret, sosyal haklar ) inanın karşılığını alacaksınız.
Ahmet KİK - 2017

Perakende Stratejiniz yok mu?


Stratejisi olmayan perakendeciler yavaş yavaş yok olmakta, rastlantılar ve şans faktörü ile büyümeler, kazanılan paralar kaybedilmekte. Perakendeciler kendilerine çıkış yolları aramaktadırlar.

Peki Strateji nedir ? Neden yapmalıyız? Ve bize sağlayacağı faydalar nelerdir ?Bilim adamlarının uzun uzun  kitabi tanımlarını toplayıp kısaltığımızda Perakende de Strateji  “ Aynı müşteriye, rakiplerine göre farklı yararlar sunma  “ diyebiliriz.Ama daha detaylı bir tanım isterseniz, Andrews’in “ İşletmenin hangi işi yaptığını veya yapmak istediğini: ne tür bir işletme olduğunu veya olmak istediğini tanımlayan amaç, hedef ve görevlerin tümü ve bunları gerçekleştirmek için gerekli yöntemlere verilen addır” diye tanımlayabiliriz.

Strateji aslında yönetmek ile ilgilidir. Stratejileri yönetmek için  liderler gereklidir. Belirlenen stratejiler planlanır. Planlama ise onun yol haritasını belirlemektir. Planlanan stratejik adımlar uygulanır ve sürekli kontrol edilir. Uygulama onu hayata geçirmek, kontrol ise onun sürekli nefese almasını sağlamaktır.

Yapılan araştırmaya göre Türkiye’ de her 20 şirketten sadece birinin stratejisinin olduğu ve etkin kullandığı belirlenmiştir.

Peki  stratejimizi nasıl belirleyeceğiz ? Perakende Stratejimizi belirlerken ilk başlangıç sorularımız 5N 1K’ya uygun olmalıdır.Benim Stratejim Nedir ?• Bu stratejiyi Niçin oluşturmalıyım ?• Stratejim Ne zaman oluşturulacak ve hangi zaman dilimlerini kapsayacak ?• Oluşturduğum strateji ile Nereye ulaşmayı hedefliyorum ?• Stratejiler Nasıl oluşturulacak ?• Stratejileri Kimler tarafından oluşturacağım ?

Perakende şirketi Genel Stratejisi belirledikten sonra, buna bağlı Pazarlama ( Marka vb..) , Kategori ( Ürün, özel markalı ürün vb.. ) Satış ( Fiyat vb..) ,Büyüme( Mağazalaşma vb..),  İnsan Kaynağı vb konularında ana strateji doğrultusunda alt stratejiler belirlemelidir.

Örneğin Yerel Perakendecilerin uyguladıkları 6 temel strateji  Kişisel hizmetler, ucuz fiyatlar, farklı tedarikçiler, uygun fiyatla alım, sürümden kazanma ve hız… İşte bunlar onların başarısının sırrıdır.

Ulusal perakende ise 2017’de Stratejilerini daha önceki Agresif büyüme yerine, Sağlıklı Büyüme ve Verimlilik üzerine kurgulamış durumdadırlar.

Unutmayalım ki “Esen aynı rüzgarla; bir gemi doğuya gider, diğeri batıya… Hangi yöne gidileceğini belirleyen rüzgar değil, yelkendir” Ella Wheeler Wilcox

Perakende'de yeni iş modeli " Ne vereyim Abime?"



Perakende de hipermarket ve belirli ürün gurubunda uzmanlaşan perakendeciler dönemi bitti. Büyük metrekarelerde ekmek’den araba satmaya kadar varan 10.000 m2’lerde hipermarketler dönemi, uzmanlaşmış perakende zincirleri çıktıkça iş yapmamaya başladılar. Kendi içlerinde küçülerek ortalama 3.000 metre kare mini hipermarketlere döndüler.

Belirli ürün grubunda uzmanlaşan perakendeciler ise hızlı büyüme ve yoğun rekabetten etkilenerek cirosuz ve karsızlaşarak bu durumdan bir çıkış yolu bulmaya çalıştı.

Yeni bir model oluştu. “NE VEREYİM ABİME” Satış metrekaren varsa herşey satabilirsin. Bu işin çivisini çıkaran gıda marketçileri gıda dışı gruplarını çoğaltınca. Örneğin Okul sezonunda iş yapan kitapçılar, kırtasiyeciler, kıyafetçiler marketlerde bu işin yapılmaya başlaması ile büyük satış kayıpları yaşamaya başladılar. Daha sonra da perakendenin yoğun rekabetinde ayakta kalmaya çalışan uzman marketlerde bu işe soyundu artık okul sezonunda kasaplarda bile okul çantası satılır hale geldi.

Teknoloji uzmanlığı olan Teknosa Oyuncak ürün grubuna girdi, Gıda ve gıda dışında belirli bir ürün grubuna hizmet veren BİM ve A101 teknoloji, oyuncak, yapı market ürünleri grubuna girdi. English home çocuk eğitim, oyuncak ve tekstil işine girdi.

Bence burada perakendecilere, marka konumlandırıcılara, pazarlamacılara, tedarikçilere, perakende derneklerine ve devletin perakende den sorumlu yöneticilerine büyük iş düşüyor.

Serbest rekabet perakende de alta kalanın canı çıksın deyip, alt alta üst üste mağaza açılmasına, herkesin her malı satmasına göz yumulmasına evet mi diyeceğiz. Yoksa perakendenin de belirli kurallar var mı diyeceğiz?

Perakendecinin rakibinin cirosundan pay kapmasını anlarım da, rakibi olmayan perakendecinin cirosunu düşürmesini anlamam.

Böyle giderse Kitapçıdan sucuk, Yapı marketten kahvalltılık, teknoji marketinden yatak örtüsü, Ayakkabıcıdan kitap alacağız...

Perakendecilere iki sağlam nasihat


Birinci nasihatim; Satın alarak büyüme, doğal büyü

Son 10 yıldır yazılarımda hep yer versem de hala görüyorum ki çoğu perakendeci satın alarak Perakendecilere iki sağlam nasihat büyüme peşinde. Hadi 3-5 mağaza satın almayı anlarımda 30 - 50 – 100 -200 Mağazalı satın almaları, kendi bünyesi kadar veya daha büyük olanları hiç anlamıyorum.

Söyle tarihinize baktığınızda hiçbir firmaya bu birleşmeler yaramamış aldıkların mağazaların yüzde 60’ı yakını bir yıl içinde kapatmış, diğer yüzde 25’e yakını kambur olarak kalmış yüzde 15 ile ticaret yapmaya devam ediyorlar.

Birleşmeler bünyeye uymamış, alerji yapmış olan bütün sistemler bozulup alarm vermeye başlamış. Personel yeni bünyeyi kabullenememiş. Müşteri kabullenememiş. Büyüme esnasında ise kendi bünyesi bakımsızlıktan zayıflamış.

Hele bu birleşmeler yüksek sayıda mağaza ile yapıldığında bu durum Perakendecilerin Acil servise kaldırılmalarına kadar gitmiştir.

Sağlıklı büyüme için, doğal yollardan beslenin

İkinci nasihat; Kendini tanı, neysen o ol!

Hipermarketler, süpermarketler discount, discountlar süpermarket açıyorlar, açtıklarını sanıyorlar bu anlamsız gidiş nereye?

Ulusal olma çabası ile başka şehirlere açılma çabası ne boş çaba ulusal olma maddi, manevi maliyetine hazır mısın?

Taşrada güçlüsün İstanbul’da ne işin var? İstanbul kurtlar sofrasına oturup karnını doyuran gördün mü? İstanbul da ki kurtlar aç, taşraya inerken senin yerinde güçlü olman lazım.

Geriye dönüp bir tarihe bakın, bu yazdıklarımı yapan küçülen, kapatılan şu anda zor durumda olan marketleri görebilirsiniz.

Değerli Perakendeci kardeşim; 

Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol…

Ama bu nasihatlerime gerek kendi özgüveni ile gerekse çevresindeki pof pofçuları sayesinde hala ben bu işi iyi biliyorum, 40 yıldır baba işimiz, biz bu işin kitabını yazdık diyenleri de duyar gibiyim.

Onlara da şunu söylemek istiyorum; Perakende Mezarlığı böyle düşünenlerde doldu taşıyor.

Saygılarımla,

ACUN ILICALI ve GELECEĞİN İŞ / İNSAN YÖNETİMİNDE YETKİNLİKLER



Acun Ilıcalı ve onun programlarını izlediğimde işim gereği İş ve İnsan Kaynakları Yönetimi açısından yaptıkları hep dikkatimi çeker. Bugün gelmiş olduğu nokta’yı incelediğimizde Acun Ilıcalı’yı  Acun yapan kendi kişisel yetkinliklerinin etkisinin çok büyük olduğunu söyleyebiliriz.

Programlarını izlediğimizde yapmış olduğu davranışların her biri aslında yetkinlikleri hakkında fikir veriyor. Bir yarışmacı sahne arkasında üşüdüm dediğinde, yayında yerinden kalkıp orayı denetlemesi ve çözüm üretmesi onun Proaktif olma, Problem Çözme, Sonuç odaklılık, Vatandaş değeri yaratma vb. yetkinlikleri öne çıkarıyor.

Günümüzde herşeyin değiştiğini kabullenip, yeni bir yönetim tarzı seçmemizin zamanı geldi bence. Çünkü eski İş ve İnsan Yönetim sistemleri çürümüş durumda. Bunu söylerken yanlış anlaşılmasın ben soğuk kurumsal yönetim tarzından bahsediyorum. Artık herkes özel olduğunu görmek istiyor.  

Aklıma Peter Drucker’in bir sözü geldi  " Bir insanın zamanını, adale gücünü, belirli bir noktaya kadar fiziki  varlığını satın alabilirsiniz. Ne var ki, bu insanın coşkusunu, kuruma bağlılığını ve sadakatini satın alamazsınız. Bunları kazanmaya mecbursunuz”

Acun Ilıcalı çalışanına , sıradan vatandaşa ve hemşerilerine yaptığı her davranış sonucu onların Acun Ilıcalı markasına, Kurumlarına bağlılık ve sadakat yaratıyor.

Peki incelediğimizde Acun Ilıcalı’yı  Acun yapan kendi kişisel yetkinlikler nelerdir ?

Temel Yetkinliklerine baktığımızda;

Başarı ve Çaba , Bilgi paylaşımı, Bütünsel Bakış, Çalışan odaklılık, Dürüstlük, İş Ahlakı ve Güvenilirlik, Ekip/Takım çalışması, Gelişime ve Değişime Yatkınlık, Girişimcilik ve Sorumluluk Alma/İnisiyatif Kullanma, Hesap Verebilirlik, Hizmet Yönelimi, İletişim ve İlişki Kurma, İşbirliğine Açıklık, Kalite Odaklılık,  Motivasyonu Yüksek, Muhakeme, Özgünlük, Proaktif Olma, Problem Çözme, Sakinlik/Soğukkanlılık, Sonuç Odaklılık, Sosyal Olma, Sözlü İletişim ve Etki Yaratma, Vatandaş Odaklılık, Veri Toplama

Yönetsel Yetkinlikleri ise;

Analitik Düşünme, Anlaşmazlık Yönetimi, Araştırma Ortamı Yaratma, Belirsizliklerin Yönetimi, Bütünsel Bakış, Çalışanları Yönlendirme ve Motive Etme, Çatışma Yönetimi, Değerler ve Etik, Değişim Yönetimi, Denetleme, Dış İlişkiler, Etkili İletişim ve İkna, Etkili Karar Verme, Etkin Çalışma Ortamı Yaratma, Fikir Üretme/Öneri Geliştirme, Güncel Gelişmelerin Takibi, Hizmet Değeri Yaratma, Hizmete Önem Verme, İletişim Becerileri, İş Birliği Ortamı Yaratma, İş Önceliklendirme, İş Zekası, Kavramsal Düşünme, Koçluk ve Mentorluk, Kontrol, Liderlik, Öğrenme Ortamını Teşvik Etme, Planlama ve Organize Etme, Sağduyu, Sorumluluk Alma, Stratejik Yönetim, Teknoloji Odaklılık, Temsil Yeteneği, Vatandaş Değeri Yaratma, Yenilikçilik, Yetkilendirme, Yönetsel Liderlik, Zaman Yönetimi




Instert'inzi mobile taşıyın!


Kurumsal mobil uygulamanız artık elinizin altında

Kataloglarınızı müşterilerinize, kendi logonuzla size ait mobil uygulamanız ile ulaştırın
Harita üzerinden kataloglarınızın görüntülenmesini takip edin
Anlık bildirimlerle müşterilerinizi yeniliklerinizden haberdar edin
Dijital kataloğunuzun görüntülenme analizlerini yapın
Mağazalarınızı, harita üstünde müşterilerinize gösterin

ahmet.kik@retailorconsulting.com

Mobil Mağaza Yönetim Uygulaması

Mağaza müdürleri, izlemesi gereken kritik bilgileri tabletinde anlık olarak görür, mağazasına daha hakim olur, daha hızlı karar alır
Bağımsız Platform
Her tür POS kasa ve ERP ile çalışmaya uygun olarak tasarladığımız bir katmanla, görüntülemek istenilen bilgilere en uygun kaynaktan verileri güncelliyor ve bir bütün olarak yöneticilere anlık olarak sunuyoruz. Satış ağırlıklı bilgileri, online merkezi yapısı olan kasa sistemlerinden çekerek, doğrudan kullanıclara ulaştırıyoruz. Dilediğiniz mağaza ve kullanıcılar için tanımlama yaparak sistemi web ortamından yönetebiliyorsunuz.
Veri Havuzuyla Dinamik Bilgi Sunumu
Sürekli geliştirdiğimiz veri havuzu sayesinde, istediğiniz rapor-bilgi-özet tablo türünde hazılanmış yönetim bilgilerini, tabletin dilediğiniz alanında göstermek üzere seçip yerleştirebiliyorsunuz. Böylece şirketiniz için önemli görülen hedefleri, izlenmesi gereken sıradışı işlemleri, karşılaştırmalı raporları dinamik olarak kullanıma sunup kaldırabiliyorsunuz.
Bazı Örnek Veriler
  • Saatlik mağaza cirosu grafiği
  • Satış hedelerine göre gerçekleşme yüzdesi
  • Kasiyer iptalleri, iptal edilen ürünler ve toplamları
  • Ödeme dağılımı
  • Şirket içi mesajlar
  • Onay bekleyen belgeler
  • Depodan gönderilen sevkiyatlar
gibi birçok kritik mağaza bilgisi, kolay anlaşılır grafiklerle destekli, güncel ve yüksek performansla, yetki verilen kullanıcılara sunulmaktadır.
Daha ayrıntılı bilgi sahibi olmak için 
ahmet.kik@retailorconsulting.com

Zincir Mağazalar Kira Yönetim Modülü

Çok sayıda mağazası olan zincirlerin tüm kira süreci için en iyi yardımcısı
Büyük Ölçekli Zincirlerde Kira Yönetimi
Çok sayıda ve çeşitli formatlarda mağazası olan zincirlerin kira yönetimi, oldukça karşmaşık bir işi yükü haline gelmektedir. Cadde ve AVM mağazacılığında iş yeri sahipleri kişiler, şirketler, hatta bankalar olabilmektedir. Bu durumda işyeri ortaklık yapısı, düzenlenen belgeler, hesaplama kademeleri, döviz koşullarıyla, modül düzeyinde yönetilmesi gereken bir süreç ortaya çıkmaktadır.
Tüm işlemlerin her ayın bitiminde dar bir zamana sıkışması ve hesaplara göre yapılan ödemelerin hata kaldırmaması, yazılımsal olarak bir çözümü daha da kaçınılmaz hale getirmektedir.
Kira, Depo ve Ortak Alan Giderlerinde Hesaplamalar
Tipik olarak ciro bazlı hesaplamalarda, genellikle bir 'en az tutar' sınırı bulunmaktadır. Birçok durumda, buna eklenen sabit bir tutar olabilmekte, ayrıca depoların farklı bir yüzde veya sabit tutarla karşılandığı sözleşmeler olmaktadır. Ortak giderlerin de benzer şekilde hem ciroya bağlı hem de sabit bir tutarın eklendiği senaryoları olabilmektedir. Bu tutarların döviz bazlı olması, kurların farklı işyeri sahiplerine göre farklı ortalama hesaplarıyla dikkate alınması, ay sonu işlemlerinde kiralama yönetimi modülünü daha önemli hale getirmektedir.
İşyeri Sahiplerinde Ortaklara Yapılan Ödemeler
İşyeri sahiplerinin ortaklardan oluşması durumunda, hesaplama sonucu çıkan kira bedelinin paylaşım oranlarına göre ilgili hesaplara hatasız şekilde bölünmesi gerekir. İşyeri sahiplerinin kişi ya da şirket olmasına bağlı olarak stopaj, KDV, makbuz, fatura gibi çeşitli mali süreçler devreye girmektedir.
Yüksek sayıda mağazada işyeri sahiplerinin çokluğu ve çeşitliliği, kira işlemlerinin dönemsel kapanış yaklaşımıyla aylık olarak yönetilmesini gerektirmektedir. Gerçek çalışma düzenine göre tasarladığımız sistemde, uyarılar, yetki kısıtlaması, ayrıntılı raporlamalar, kira kayıtlarından sorumlu personelin ihtiyaçlarına göre kurgulanmış durumdadır. İşyeri sahibi için vergi hesapları, aylık bildirim raporları, kontrol raporları derken, tüm bu verilerin dönemsel olarak yönetilmesi, döviz kuru etkenleri, işlem tarihçesi, yetkilendirmesi, sözleşme koşulların saklanmasıyla, DerinSİS Kira Yönetim Çözümü büyük zincir mağazların tam bir verimlilik yardımcısı olmaktadır.

ahmet.kik@retailorconsulting.com

Perakendede içsel sorunlar?

Perakendecinin hep dışsal sorunlarını konuşuyoruz. Ekonomi, sektörel siyasi gelişmeler, rekabet vb…Peki, perakendecinin içsel sorunları nelerdir?
İnsan: Perakendenin en büyük sorunu yetişmiş insan ve insan kaynağıdır. Şirketlere beklenen kalitede genel müdür, insan kaynakları, pazarlama, bilgi işlem, mali işler ve lojistik yöneticisi bulmak çok zorlaştı. Sektörün çalışma şartlarının zorlukları, hem beyaz yaka için hem de mavi yaka için iş gücü devir oranının hep yüksek olmasını sağlıyor. Bu kadar fazla iş gücünü yönetmek, bunun performansını değerlendirmek ve sonucunda ödüllendirmek. Ya da çıkarmak gibi büyük bir operasyon yüküyle her gün karşı karşıya kalmak demek…
Yapılanma: Küçükken büyüyen, büyükken iş yapış şekilleri dağılan veya küçülmeye çalışan şirketler, organizasyon yapılarını aynı hızda adapte edemiyor. Bu yavaşlık onlara iş gücü kaybı veya verimsizlik olarak dönüyor.
Verimsizlik: Kaynaklardaki verimsizlikler, tüm bütçe görüşmelerinde farklı kalemlerde karşılarına çıkmakta ve çoğu şirket anlık kararlar ile aslında şirketi kapatmaya götürecek kararlara imza atmaktadır.
Süreçsizlik yani belirsizlik: Oluşturulmamış süreçler veya oluşturulup uygulanmayan süreçler yine şirketlerin baş belası. Oysaki “perakende detaydır-retail is detail” sözü boşuna değildir.
Denetleme: Denetleme departmanı olmayan veya olup da günlük işleri yapmaktan süreç geliştirme ve iyileştirme birimine çıktı sağlamayan departmanların yokluğu veya eksikliği, şirketlerin sağlıksız yapılanması ve çalışmasına sebep olmaktadır.
İnovasyon eksikliği: İnsan kaynağının kalite eksikliği ve yoğun iş temposu şirketlerini inovasyona vakit ayırmasını zorlaştırmaktadır.
Yönetsel hatalar: Küçük şirketlerdeki biz bu şirketi bu hale getirdik bakış açısı ve sorunlarla yine eski bilindik yöntemler ile başa çıkma ve profesyonel destek almama… Büyük şirketlerde biz en iyiyiz bu işin en doğrusunu biz biliriz deyip müşteri ve çalışan ekseninden uzaklaşma, hedefe ve ciroya endekslenme.
Tedarikçi ile uyumlu çalışamama: Sektördeki sürekli büyüyen ve aynı zamanda hızla küçülen bir tedarikçi ağı ve bu ağ ile uyumlu çalışamama veya çalışma istememe hali. Bu uyumsuz çalışma müşteriye kadar ister istemez yansıyor.
Sürekli gereksiz değişim hamleleri: Yönetimin aldığı kararlarla logo değişiklikleri, dekor değişiklikleri gibi değişikliklerle şirketin ekonomik kaynağını azaltma ve verimsiz kullanma.
Giderlerin gereksiz artışı: Şirket giderlerinin kontrolsüz olması veya sınır konulmaması sonucunda genel giderlerin artışının her ay yapılan yönetim toplantılarında konuşulup çözümlenememesi.
Gibi bir sürü içsel sorunla baş etmeye çalışan perakendeci bunlardan vakit bulduğunda satış yapabiliyor. Görüldüğü gibi perakendecilik zor bir iştir. Bu zor işi seçen tüm perakendecilere kolaylıklar diliyorum.
Saygılarımla

Ahmet KİK

NT İnsan Kaynakları Projesi "Çalışanlarımızı Müşterilerimiz Seçer"



NT İnsan Kaynakları Projesi

"Çalışanlarımızı Müşterilerimiz Seçer" İK projemizle, ailemiz gibi gördüğümüz 1 Milyonu aşkın Net Kart sahibi müşterimizin desteğini almaya karar verdik. Net Kart müşterilerimiz çalışan olarak kendi çevrelerindeki kişileri önerebiliyor. Böylece hem onların güvendiği kişilerle tanışma, hem de en güvendiklerimizin referans olduğu kişilerle çalışma fırsatı yakalıyoruz. Önerdiği isimler çalışan olarak seçilen Net Kart müşterilerimize teşekkürümüzü ise, Net Kartlarına 100 Net Puan (100TL) yükleyerek sunuyoruz.

NT İNSAN KAYNAKLARINDA EĞİTİMDE İNFOGRAFİK UYGULAMA


NT İnsan Kaynakları Eğitim Birimi Yöneticisi Serdar DUMANSIZ tarafından hazırlanan sezonluk personeller için eğitim infografisi.

 İnfografik, bilgi ile grafiğin birleşmesinden meydana gelen bilgi görsel olduğundan. İnfografikte bilgi eğlenceli görseller ile anlatıldığı için çoğu zaman akılda kalıcı ve okuması zevkli bilgi görselleridir. 

 NT İnsan Kaynakları çalışanlar tarafından infografik eğitimlerin kolay akılda kalması ve okuması zevkli olduğundan tüm süreçlerini infografik eğitimler ile hazırlanmaktadır. 

Perakende de İş güvenliği ve Sağlığı

Son yıllarda perakendeciler için insan kaynakları, kalite, çevre gibi konuları yönetmenin yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliğini de yönetmek önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. İş sağlığı ve güvenliğini iyi yöneten perakendeciler, piyasada rekabet avantajı sağlarken, iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetini de minimize ederek karlılıklarını arttırmaktadırlar.
İş güvenliği çalışmaları (ülkemiz bazında ele alırsak) perakende sektöründe tam olarak istenen düzeyde olmamak ile birlikte, bunun gerçekleşmemesinde birçok faktör olduğunu ifade etmek gerekir. Bu bileşenleri başlıklar altında incelersek;

Perakende sektöründe iş sağlığı ve güvenliği açısından sorunlar;

ü  Çoğu Perakendecide  iş güvenliği yönetim sisteminin olmaması.

ü  Personel işleri açısından diğer bir husus ise ( sektörel olarak da önlenmesi kolay olmayan) ‘personel devir hızıdır’. Zira mevzuat gereği yapılmış olan iş güvenliği çalışmalarında kimi personeller özel eğitim verilmesi / alınması gereken farklı görevleri yerine getirebilmektedir. (çalışan temsilcisi, yangın söndürme ekip üyesi, ilkyardım ekip üyesi, iş güvenliği kurul üyesi vs… )Fakat personel sirkülâsyonu fazla olması durumunda iş güvenliği çalışmaları da bundan olumsuz etkilenebilmektedir.

ü  “Doğru işe doğru personel yerleştirilme” anlayışının tam olarak yerine getirilmemesi, tabiri diğerle iş güvenliği kurallarından “işin ehli olma” kaidesinin dikkate alınmaması sonucunda iş kazası gibi istenmeyen olası durumlar meydana gelebilmektedir.

ü  İşyerinin ergonomik olmayan çalışma koşulları ve fiziksel risk etmenlerinin iş güvenliği koşullarına uygun olmaması da ayrı bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

ü  Ücret, stres, fazla çalışma süreleri, yeterli dinlenme saatlerinin olmaması gibi örneklerini arttırabileceğimiz “psikolojik risk etmenleri” açısından yetersiz olan bir işyerinde iş güvenliği çalışmaları olumsuz etkilenecektir.

ü  Sağlık gözetimi; İşletmelerde personel işlerinin önemli kalemlerinden birini sağlık raporları teşkil eder ki bunu sağlık gözetimi olarak da ifade edebiliriz. Sağlık gözetiminin doğru bir şekilde yapılmaması, aslında işe alım sürecinin de tam olarak gerçekleşmediğini ki ciddi sağlık problemleri sonucu düşünülen pozisyona getirilmiş personelden istenen verim alınamamakta ve sonucunda iş akdinin feshi gerçekleşebilmektedir.
  
Perakende sektöründe iş sağlığı ve güvenliği açısından riskler;

*      Yönetimsel riskler; işin ehemmiyetine varılmamış yönetim anlayış. Maalesef perakende sektöründe ilk bakışta  bazı tehlikeler varlığını hissettirmese de potansiyel tehlikeleri işin işleyişi sırasında gözlemleyebilmekteyiz. Mesela, iş güvenliğini sadece endüstriyel makinelerinin olup olması açısından değerlendirilmemeli. Sadece insan faktörünün varlığının oluşabilecek tehlikelerin kaynağı adına önemli bir faktör olduğu unutmamalı.

*      İşverenlerin maliyetleri sadece iş güvenliği çalışmalarına yapılan masraflar olarak görmesi ve bu konuda basit çözümlerin dahi ertelenmesi/gerçekleştirilmemesi.

*      Ergonomik, kas iskelet sistemi hastalıklarının oluşturabileceği potansiyel tehlikeler.


Perakende sektöründe iş sağlığı ve güvenliği açısından beklentiler-yapılması gerekenler;

Ø  Perakende sektörünün çalışanlarını korurken işverenin de mağduriyetini engelleyecek daha kapsamlı mevzuat çalışmaları yapılmalı.

Ø  Devlet teşvikleri açısından işverenlere (iş güvenliği alanında) verilmesi planlanan bazı imtiyazlar sadece tek parametre olarak, iş kazaları dikkate alınarak düşünülmemelidir. Zira, iş güvenliği konusunda üzerinde düşeni yapan fakat resmi kayıtlara en ufak iş kazasını dahi bildiren işverenler bir nevi cezalandırılmış olabileceği için daha kapsamlı ve işletmelerde iş güvenliği kültürü oluşturma adına neler yapılacağı devletin yetkili makamları tarafından tekrar masaya yatırılmalıdır.

Ø  Yayımlanan mevzuatların hazırlık aşamasında ( özellikle sektörsel olarak ilgili şirketler ile) ilgili bakanlıkların yapacağı çalıştay /toplantılar söz konusu kanuni hükümlerin (Kanun-yönetmelik-tebliği-tüzük vs …) işletmelerde daha kısa zamanda ve daha verimli bir şekilde benimseneceği dikkate değer ayrı bir konu olarak ele alınmalıdır.

Ø  Mevzuat gereği iş güvenliği uzmanları yeri geldiğinde hizmet verdiği işvereni bakanlığa bildirmek zorunda olup, gerekli bildirimi yapmaması halinde uzmanın aleyhinde gelişebilecek olumsuzluklar yönetmelikte ifade edilmemiştir. Maalesef burada iş güvenliği tamamen iki ucu sivri bıçak misali kanuni hükmü yerine getirmesi halinde işinden olması muhtemel iken, diğer açıdan da devlet karşısında sorumluluğunu yerine getirmemiş olacağından hakkında olumsuz gelişmeler olabilecek ve yerine göre uzmanlık belgesini kaybetmeyle ile sonuçlanabilecek bir süreç ile karşı karşıya kalabilecektir. Burada yapılması gereken en önemli husus devletin, iş güvenliği uzmanından ”ispiyonculuk” yapmasını istemek yerine denetim kademesinde yer alan müfettişlerin sayısını arttırarak bunu kendisinin tespit etmesidir. Aksi takdirde, mesele olumsuzlukları “sümen altı etmekten” ileri gitmeyecektir. Yani, İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüm düzenleme ve uygulamalarda devletin koruyucu olarak aktif denetim ve gözetim yetkisi de bulunmalıdır.

Ø  Mevzuatlarda yer alan bazı dayatmacı yaklaşım ile işverenin çalışmaları düzenlemedeki alternatiflerin azalması (şöyle ki, verilecek her bir iş güvenliği eğitimlerinin en az 4 saat olarak düzenlenip, bunun mesai saatleri içerisinde olması gerektiği gibi…) Hâlbuki bu şart yerine yine mevzuatta yer alan 3 yıl içerisinde 8 saatlik eğitim verme şartı makul düzeyde bir eğitim süresi belirlenerek de gerçekleştirilebilir. Fakat 4 saat bir eğitim için pek de verimli bir zaman aralığı değildir. Suistimalleri, eğitim verimliliğini düşürmeme adına en az 60 dk olma koşulu getirilerek hem işvereni, hem iş güvenliği uzmanını, hem de işeri hekiminin usulsüz iş yapmasına yönelik girişimi başlamadan engellenmiş olacaktır

Ø  İşverenin iş güvenliği çalışmalarını ek maliyet, bir yük olarak görmesinden ziyade daha çok işin, personel verimini artıracak bir çalışma olduğunu kabul etmesi ve dolayısıyla buna bağlı olarak kazancının da (özellikle uzun vadede) doğru orantılı olarak artacağının bilincinde olması gerekmektedir. Nitekim kurumsal veya kurumsallaşma yolunda belirli çalışmalar yapan şirketlerin üzerinde durdukları “performans” çalışmasına iş güvenliği başlığını da ekleyerek, gerek iş güvenliği algısının üst yönetim tarafından ne kadar ciddiye alındığı tüm çalışanlara (ve hatta paydaşlara ki günümüzde özellikle ihracat yapan şirketlerin müşterilerinden iş güvenliğine önem vermelerinin kendileri için bir tercih seçeneği olduğunu biliyoruz)göstermiş olmak gerekse performans göstergesinde başarı grafiğini yükseltmek için iş güvenliği konusunda çalışanların ayrıca bir gayreti olacaktır ki bu da sonuçta işveren için önemli bir kazançtır.